Echte rendieren en stalen rossen

Zondag 26 januari

Het hotel is geheel uit hout opgetrokken en derhalve een peutje gehorig: Roeline heeft gedurende de nacht wat mensen horen stommelen. Ik op mijn beurt heb, gezien het gezaag in het bed naast me, begrepen waar al dat hout op maat gemaakt wordt…

Vandaag is het compleet bewolkt en er valt ook wat heel lichte sneeuw. Duidelijk géén Aurora-weer… des te meer weer om op een scooter te stappen! We hebben begrepen dat het scooteren en het hondenmennen de koudste aktiviteiten zijn die we hier doen, en het devies tegen de koude is laagjes-laagjes-laagjes. En zo kan het gebeuren dat we even later moeizaam stommelend en topzwaar het hotel uitstappen, omdat Roeline en ik beiden onder ons gehuurde pak maarliefst vijf lagen wol en fleece hebben gepropt. Maar het helpt: we hebben het vandaag geen moment koud aan ons lijf. Handen en voeten is wel een ander verhaal trouwens.

We zijn vandaag met een groep van zestien en het is voor iedereen de eerste kennismaking met een sneeuwscooter. Ik heb jarenlang scooter gereden maar dit is toch wel serieus andere koek hoor… wat een apparaat is dit! We krijgen een korte instruktie, leren de belangrijkste handgebaren (te weten: “we gaan rijden!” , “langzaam rijden!” en “stop!”) en dan gaan we aan de snowmobile-boemel. We zitten met zijn tweeën op een stalen ros en na een testrondje elk op de gladst mogelijke ondergrond – inderdaad: een bevroren en besneeuwd meer – besluit Roeline dat zij niet zo nodig hoeft en mag ik voorop. Ik vind het wel leuk, maar het is geen makkelijk klusje: dit is een zware machine met zware besturing. Dat zorgt er overigens wel voor dat ik het niet snel koud krijg!

Onze eerste stop is een familiebezoek. Nellim is een dorp met wel 160 inwoners – het is dus niet echt een grote verrassing dat de rendierfarm die we bezoeken toebehoort aan de broer van onze gids Pette. We mogen alles vragen aan gids en broer, maar krijgen meteen een lesje Lapse etiquette: vraag nooit aan iemand hoeveel rendieren hij heeft! Dat is hetzelfde als vragen hoeveel iemand verdient, en dat is not done hier. Broer Hanno heeft halftamme (niet in de Haagse betekenis van het woord overigens) en wilde rendieren onder zijn hoede. Een gedeelte van zijn dieren loopt in een omheinde ruimte, de rest in de bossen. Ze zijn allemaal geoormerkt met een geel kunststof plaatje, maar ook letterlijk geoormerkt: elk rendier heeft een speciale markering (inkepingen in het oor die er vlak na de geboorte worden aangebracht) die het onderscheidt van de dieren van de buurman-hoeder. Alle markeringen staan opgetekend in een boekje dat wordt uitgegeven door wat Pette noemt het “reindeer gouvernment”.

Als we zijn uitgekiekt en –gevoederd nemen we plaats in een hut met daarin in het midden een brandend vuur. Lekker comfortabel – in elk geval comfortabeler dan het ‘arctic toilet’ dat ertegenover tussen de bomen staat kan ik uit ervaring vaststellen. Het toilet is overigens niet veel anders dan de toiletten die je bij openlucht popconcerten en festivals tegenkomt – een houten opbouwtje met een geïmproviseerde bril van piepschuim. Het meest ongemakkelijk is eigenlijk het jezelf uit en weer in het pak-uit-één-stuk wurmen op een oppervlakte van driekwart vierkante meter. In de rookhut (nu weten we naar welke excursie de pakken roken toen we ze gingen passen gisteren) krijgen we een bekertje ‘’soess” geserveerd. Nadat ik een slokje heb genomen begrijp ik dat dit “juice” is, met Finse tongval. Opgewarmd bramen/appelsap… hier zou ik zelf niet snel opkomen maar het is heerlijk!

Na de rendierfarm pruttelen we door op de scooters. We nemen bochtige bospaden maar knallen ook een stuk rechtdoor op wederom een bevroren meer: mijn topspeed van vandaag is toch wel een strakke 32 km per uur! Deze rit voert ons naar – nou moe – een bevroren meer alwaar we de beginselen van het ijsvissen tot ons nemen. Met de ijsboor een gat in het ijs draaien, hengeltje erin en dan maar wachten. Ons gevoel voor deze aktiviteit wordt het best verwoord door beide leden van een Brits echtpaar uit onze groep: “This is not the most interesting thing I have ever done” en “I’m bored”. Maar Pette en Hanno hebben ons niet voor niets iets te ‘doen’ gegeven: zelf zijn ze bezig de lunch voor te bereiden. En die is wel echt de moeite waard: we zitten met zijn allen op rendierhuiden die op boomstammen zijn gedrapeerd rondom een versgestookt houtvuur. De broers hebben tosti’s kaas in roosters bij het vuur gezet om goudbruin te laten worden, en we krijgen een kommetje rendiersoep aangereikt. Er is ook weer een grote ketel fruitige “soess”.

Het met één enkele lijn ijsvissen mag dan een toeristenzoethoudertje zijn, de broers hebben hier wel degelijk permanente bevissing opgezet: via een ingenieus systeem van verschillende gaten in het ijs lopen er onder het ijs door meerdere lijnen waaraan een visnet vastzit. De demonstratie van het systeem levert één flinke vis op. Die ligt nog een beetje na te hijgen op het droge maar met één flinke jaap van het mes van Pette heeft de vis (“Pette, wat is dit voor vis?” “Witvis.” Uh huh.) nergens meer last van. Toen we vanmorgen bij het hotel verzamelden zag ik al dat onze gids twee messen aan zijn riem had bungelen, maar ik dacht toen nog dat dat wellicht voor de folklore was. Nou, nee hoor: behalve voor de genadestoot aan de vis heeft Pette zijn messen ook al gebruikt voor het uit het rooster wippen van de tosti’s, en voor het verwijderen van een braampje aan de ijsboor.

Als we willen vertrekken komt dit multitool in zijn meest basale vorm nogmaals tevoorschijn, en wel voor een nogal bijzondere bezigheid: het porren tussen de elektrische bedrading van onze scooter. Als ik het apparaat wil starten – stopknop omhoog / eerste keer startknop / tweede keer startknop – geeft het niet thuis. Ik probeer het nogmaals maar helaas, het geeft geen sjoege. Pette komt erbij, Hanno komt erbij, ze doen hetzelfde wat ik ook al een keer of vier heb geprobeerd (gelukkig maar, want dan heb ik niets verkeerd gedaan tenminste), maar nee hoor. Dan klapt onze stoere Lap de kunststof zijkant van de scooter open en rommelt wat aan de bedrading – met zijn mes! Na het veroorzaken van een vonkenregen werpt hij een treurige blik op een batterij en besluit dan dat het welletjes is geweest: we laten de scooter hier staan. Roeline en ik mogen in het sleetje dat achter zijn eigen snowmobile aanhangt. En zo tuffen we terug naar het hotel, samen in de sleurhut, zittend op en onder rendierhuiden. Hoewel ik de Japanners uit het clubje er nog wel voor aanzie denk ik toch dat wij de enigen zijn die tijdens het rijden een selfie hebben gekiekt!