Taro: de aardappel van Hawaii

De Hawaiiaanse eilanden gebruiken veel dezelfde namen. Dat komt doordat de namen in de meeste gevallen een betekenis hebben, al kan die op verschillende manieren worden toegepast. Waren wij een paar dagen in de Kilauea krater op The Big Island, vandaag zijn we op het Kilauea Point op Kaua’i. Dit is het meest noordelijke punt van de Hawaiiaanse eilanden en dat was een goede reden om er in 1913 een vuurtoren neer te zetten die jarenlang dienst heeft gedaan. De vuurtoren heeft sinds 1976 uitsluitend nog een toeristische funktie en is in verval geraakt; momenteel wordt er hard aan gewerkt om hem een beetje op te lappen.

Maar de vuurtoren is niet de enige trekpleister op Kilauea Point; sterker nog, in ons geval is het de tweederangs trekpleister. Wij komen namelijk voor de vogels! Heel verstandig heeft men gemeend van deze plek een Wildlife Refuge te maken. Vanaf de vuurtoren naar de volgende klif heeft de kust een soort halvemaansvorm en in die halve maan is er zo te zien behoorlijk wat thermiek: de vogels vertrekken van hun plekje op de rotsen en zeilen zonder noemenswaardige inspanning of vleugelslag in lome cirkels omhoog, totdat ze hoog boven ons vliegen en dan hun vleugels intrekken voor een duikvlucht naar beneden. Wat een heerlijk leventje lijkt me dat!

Wij hebben de verrekijker op zak en dat komt goed uit want er is hier een hele rijkdom aan vogels te zien; eerst valt het niet zo op omdat de overkant (de andere bergwand) best ver weg is, maar als je goed kijkt zie je dat alle bomen volzitten met grote zeevogels, en de bergwand vol zit met gaten: waar een bepaalde vogelsoort nestelt. Behalve dat zien we ook nog een eenzaam zeehondje op het strandje diep, diep onder ons, dat maar een beetje ligt te zonnen en te suffen.

Op naar het volgende mooie plaatje: de Hanalei vallei. In het oude Hawaii was het gewas taro het belangrijkste voedingsbestanddeel. Taro zit vol met zetmeel, net als aardappel, maar wordt een beetje als rijst verbouwd: in velden die onder water staan. Sinds de overname van het eiland eind 18e eeuw door de westerlingen is alle mogelijke moeite gedaan om de oorspronkelijke taal en cultuur uit te wissen, maar de laatste decennia wordt er weer veel moeite gedaan juist om beide weer in ere te herstellen, met speciale programma’s en onderwijs – en zelfs ook discriminatie van kinderen van niet-Hawaiiaanse ouders (die in bepaalde scholen niet worden toegelaten). Het verhaal van de taro valt een beetje samen met dat van Hawaii in het algemeen: heel lang veronachtzaamd, maar nu weer hoog op de agenda. Er worden weer gebieden aangewezen waar taro wordt verbouwd en in restaurants en supermarkten zijn taro-produkten verkrijgbaar; tijdens onze vulkaantrip had Philip onder andere een zak taro-chips en wat gember/taro-koekjes bij zich. Bijkomend voordeel van de taroteelt is dat het bepaalde vogels aantrekt; met het verdwijnen van de taro-velden zijn verschillende soorten vogels met uitsterven bedreigd geraakt en onder andere met de teelt in de Hanalei-vallei wordt er hard aan gewerkt om de vogelstand weer te herstellen. Afgezien daarvan is de vallei werkelijk een pláátje om te zien, echt schitterend.

Ons volgende adres heeft weer een verrassing voor ons in petto. We zitten in een resort maar hebben al vastgesteld dat dát geen garantie is voor luxe: het resort waar we afgelopen nacht een kamer hadden was van het type ‘deze enkele gipsplaten voldoen wel als muren’ : super gehorig. We zijn echter meer dan aangenaam verrast met ons onderkomen in ons resort in Hanalei: het is een compleet appartement met een ruime woonkamer, een eetgedeelte met tafel voor 6 personen, een complete keuken, twee slaapkamers, twee badkamers en twee enorme balkons, beide met uitzicht op de oceaan. Continu horen we ook het geluid van de oceaan op de achtergrond, machtig gewoon.

We eindigen de middag met een bezoek aan de Limahuli Gardens, een botanische tuin waar veel aandacht wordt besteed aan het herstellen van de natuurlijke vegetatie. Nadat de zeevaarders allerhande stuks vee hadden meegenomen was het al snel gebeurd met het grootste deel van de natuurlijke begroeiing van de Hawaiiaanse eilanden, en de erosie vierde hoogtij. Om die een halt toe te roepen moesten er maatregelen worden genomen, en dus plantte men snelgroeiende bomen en planten. Die sloegen aan als een tierelier, maar daarmee was het probleem niet echt uit de wereld, want aangezien de oorspronkelijke flora van het langzaamgroeiende soort was werd die al snel – letterlijk en figuurlijk – overschaduwd door de nieuwe bomen. Net als taal, cultuur en taro wordt er nu ook aandacht besteed aan het herstel – zij het op lokale schaal, want de situatie is onmogelijk geheel terug te draaien – van de oorspronkelijke vegetatie.

Zoals hier in de Limahuli vallei, waar 1.000 jaar oude taro-terrassen werden aangetroffen; dat was het startsein in de jaren ’70 om aan de slag te gaan met een botanische tuin. Die werd in 1996 geopend voor het publiek. Een mooie wandeling voert door de tuin, en het gidsje dat we meekrijgen geeft veel achtergrondinformatie over verschillende soorten bomen en planten èn vertelt nog een paar Hawaiiaanse mythen. Leuk!